شهر سِمیرُم
شهر سِمیرُم
شهری در جنوب استان اصفهان، ایران است. این شهر مرکز شهرستان سمیرم است. سمیرم با ارتفاع حدوداً ۲۵۰۰ متر از سطح دریا به عنوان دومین شهر مرتفع ایران محسوب میشود.
آب و هوا
سمیرم دارای آب و هوای کوهستانی با زمستانهای سرد و تابستانهای خشک و معتدل است. میزان بارندگی در شهر سمیرم در طول سال بهطور متوسط ۴۰۰ میلیمتر است که ۲۷٪ آن در پاییز ۵۸٪ آن در زمستان و ۱۳٪ آن در بهار و ۲٪ آن در تابستان رخ میدهد. متوسط درجه حرارت سالانه ۱۰/۱ درجه سانتی گراد و متوسط حداکثر حرارت ۱۷/۳ درجه و متوسط حداقل درجه حرارت ۳/۵ درجه است. تعداد روزهای یخبندان بهطور متوسط ۱۴۳ روز که این تعداد بین ۱۱۷ و ۱۶۹ روز در سال متفاوت است.
موقعیت جغرافیایی
شهر سمیرم در ۱۶۵ کیلومتری جنوب شهر اصفهان و در کوهپایههای شرقی رشته کوههای زاگرس واقع شدهاست. سمیرم در دامنه پرشیب کوه بهرز و کوه سیاه قرار گرفته و در واقع شهر سمیرم توسط کوههای متعددی احاطه شدهاست.
سمیرم از جایگاه ویژه ای در کشاورزی برخوردار است و این منطقه حدود ۱۲ درصد اراضی و ۵۲ درصد کشاورزی این استان را به خود اختصاص داده به همین دلیل اساس اقتصاد سمیرم بر پایه کشاورزی است. مهمترین محصول کشاورزی این منطقه “سیب درختی” است و محصولات دیگری همچون گردو، بادام، یونجه، چغندرقند، گندم، جو و حبوبات در این منطقه تولید می شود.
آب کشــاورزی این منـاطق از رودخـانه ها و چشمه سارهای اطراف و قنات های منطقه تامین می شود و سالانه ۷۲ تن عسل طبیعی در دامنه های زاگرس و دنا و دیگر نقاط این شهرستان تولید می شود.
زبان
زبان اصلی مردم شهر سمیرم فارسی بوده ولی حومه سمیرم در مناطق وردشت به زبان ترکی قشقایی و در پادنا به لری سخن میگویند.
تاریخچه
سابقه تاریخی سمیرم بر طبق تحقیقات واندنبرگ به ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بر میگردد.
سابقه تاریخی شهرنشینی سمیرم به دوره کاسیان بر میگردد. در جنوب سمیرم مزرعهای به نام کوره وجود دارد که اکنون خرابههایی از خانهها و حتی حمام در آن به جا ماندهاست و این دلیلی بر شهر بودن سمیرم در آن زمان است، زیرا در دوران قبل از اسلام یکی از شاخصهای شناخت شهر، حمام بودهاست و دلیل دیگر اطلاق نام کوره بر این منطقه است. چرا که هخامنشیان به شهر، کوره میگفتند. همچنین نامهای قدیمی موجود در منطقه که بیشتر آنها از واژهای قدیم فارسی دری است -مانند کوه بهرز به معنای هاله روی شعله آتش که کوهی است در شمال شهر سمیرم- نشان دهندهٔ تاریخ شهر است.
وجود تعدادی آثار باستانی و از جمله سنگ نبشتهای (کتیبههای) میخی حک شده بر دل کوهها و سنگهای استوانهای که به میل سنگی معروفند که پژوهشگر فقید، هرتسفلد از آنها به عنوان آثار عصر ساسانی یاد کرده، نشان میدهد که سمیرم در زمان ساسانیان نیز در حد یک شهر بزرگ وسعت و جمعیت داشتهاست. پس از دوره ساسانیان تا چندین قرن از وضعیت و تاریخ سمیرم آثار و اسنادی در دست نیست. اما آنچه از گزارشهای تاریخی بر میآید در دوره دیلمیان سمیرم دارای دژی محکم و استوار بودهاست.
این منطقه در دوره سلجوقیان نیز شهری نسبتاً بزرگ بوده و قلعهای استوار داشتهاست.سمیرم در دوره سلجوقیان نقش مهمی در ارکان مدیریتی این سلسله ایفا کردهاست. چنانچه غیر از کمال الدین علی از وزرای معروف این عصر، وزیران حکومتی دیگری نیز در این دوره از این شهر بودهاند.
در عصر صفوی با وجود آرامش نسبی در سمیرم، زمینهای این منطقه مورد خرید و فروش قرار میگرفتهاست. البته نزدیکی آن با پایتخت صفویان، اصفهان، در این امر بی تأثیر نبودهاست.و البته این که آب و هوای معتدلش مورد پسند پادشاهان آن عصر بود.
در دوران بعد، از جمله در عصر زندیه سمیرم به علت همجواری با پایتخت زندیه، شیراز، مورد توجه بودهاست. در عصر قاجار منطقه در معرض تاخت و تاز قشون حکومتی بودهاست.از عصر قاجار به بعد این منطقه عرصه رقابت و رویارویی دو ایل بزرگ بختیاری و قشقایی قرار گرفتهاست.
در خصوص ریشهشناسی نام این شهر تعابیر و تفاسیر مختلفی به کار برده شدهاست:
- نقل قولی که حکایت از قدمت تاریخی منطقه دارد و بیشتر از آن بوی افسانه به مشام میرسد از این قرار است که چون سام نریمان پهلوان شاهنامه فردوسی به دندان درد سختی گرفتار میشود، بی تابی عظیمی او را فرا میگیرد و چون به این منطقه میرسد، دردش بهبود مییابد؛ لذا نام این مکانِ را «سام آرام» نهادند چرا که سام در این منطقه از درد آرام گرفت و به مرور زمان این نام به سمیرم تبدیل میشود.
- گفتهاند سمیرم بر گرفته شده از نام سمیرامیس ملکه بابل در دنیای باستان میباشد که به این ناحیه گذر کردهاست.به نظر میرسد منطقی تر این باشد که نام سمیرم را به زمیران، سمیران یا شمیران نسبت دهیم. شم یا سم به معنای سرد و ران یا رام به معنای مکان، که به مرور زمان به سمیرم تبدیل شدهاست.
آثار باستانی موجود در شهر
معماریهای دست کندی که در داخل شهر است (شامل خانههای صخرهای باستانی) از جمله جالبترین نوع معماری ایران باستان است.این خانههای صخرهای محل سکونت انسان بوده و بخشی از این خانهها برای انباری تعبیه میشدهاست.
ناحیهای در شهر سمیرم وجود دارد به نام قلعه، این قلعه را میتوان به دوران اقوام کاسیها و اوراتورها که به قبل از دوران مادها میرسد نسبت داد. در دامنه محله قلعه در شمال شهر سمیرم حدود هزار خانه صخرهای گمنام و ناشناخته وجود دارد که میتوان گفت در دنیا بی نظیر است. و بعضی از این دست کندهها در دامنه قلعه سمیرم بر روی دیگری و چند طبقه ساخته شدهاند. سیستم گرمایش، تعبیه طاقچه و شبکه آبرسانی جانمایی شده در خانههای صخرهای سمیرم به خوبی قابل مشاهده است. که به سبب آگاهی محدود و بیتوجهی مسوولان برخی سازمانها مانند اوقاف، در طرح توسعه مقبره امامزاده ابراهیم بخشهایی از این معماری کهن در چند سال اخیر تخریب شده و از بین رفتهاند.
مشاهیر
- جهانگیر خان قشقایی (فیلسوف و مجتهد)
- حبیبالله فضائلی – خطاط
- کمال الدین علی سمیرمی از وزرای معروف سلجوقی
- ملا محمدتقی، مجتهد و عالم
- ملاحسین، عارف و کاتب قرآن خطی
- سید علی امامی، مجتهد و عارف
- زین العابدین جعفری، (وکیل الرعایا، مشاهیر ایران)
- semirom.org
پاسخ